شبیه سازی عددی لایه بندی حرارتی، شوری و تغذیه گرایی در مخازن سدها با نرم افزار ce-qual-w2 (بررسی موردی: سد بافت)

چکیده سد بافت در استان کرمان با هدف تامین آب شرب و آب کشاورزی شهرستان بافت در چهار کیلومتری شمال شرقی بافت احداث شده است و از سال 1388 مورد بهره برداری قرار گرفته است. در تحقیق حاضر مطالعات مربوط به لایه بندی حرارتی، شوری و تغذیه گرایی با استفاده از نرم افزار دوبعدی و هیدرودینامیکی ce-qual-w2 با در نظر گرفتن سناریوهای متفاوت آبی (کم آبی، نرمال و پرآبی ) در دوره شاخص 1372- 1368 انجام گرفته است. از جمله نتایج آن، وجود لایه بندی حرارتی در نه ماه از سال است که از اواخر فروردین ماه شروع شده و در ماه های مرداد و شهریور به اوج می رسد (اختلاف دمایی حدود 19 درجه بین رو لایه و زیرلایه) و فرآیند اختلاط عمدتا در ماه های بهمن تا فروردین روی می دهد (در سال کم آبی اختلاط از دی ماه آغاز می شود و دوره لایه بندی کوتاه تر می شود). همچنین نتایج حکایت از عدم مشکل شوری در مخزن بافت دارد که غلظت مقادیر شوری در دوره شاخص شبیه سازی، کمتر از 500 میلیگرم در لیتر (حد استاندارد مطلوب) می باشد. در خصوص تغذیه گرایی، مخزن بافت در گروه مخازن مغذی قرار دارد و برای جلوگیری از ورود این مخزن به ناحیه مغذی شدید باید چاره اندیشی شود. ارایه راهکارهایی مانند کاهش زمان ماند آب در مخزن بافت با تخلیه نسبتا سریع و آبگیری از لایه های تحتانی در اواخر مرداد و اوایل شهریور (برای کاهش اثرات لایه بندی حرارتی بر کیفیت آب ) و نیز اوایل دی ماه (جلوگیری از پخش مواد مغذی در مخزن به دلیل اختلاط) از جمله مهمترین و موثر ترین روش ها می باشند. همچنین جلوگیری از ورود فاضلاب های روستایی و زهاب های کشاورزی (منشا آلودگی فسفات و نیترات) به رودخانه بافت ضروری می باشند. واژه های کلیدی: لایه بندی حرارتی، شوری، تغذیه گرایی، سد بافت، مدل عددی ce-qual-w2